Κράτος και Δημόσιες Πολιτικές


Το μάθημα επιδιώκει να εισαγάγει τους φοιτητές στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους προσεγγίζονται εννοιολογικά και εμπειρικά οι κρατικές παρεμβάσεις και οι δημόσιες πολιτικές. Σε πρώτο επίπεδο, αποσαφηνίζει ορισμένες βασικές εμπειρικές και θεωρητικές έννοιες όπως οι διαφορές ανάμεσα σε πολιτική (politics) και δημόσια πολιτική (publicpolicy), η γραφειοκρατία, οι διαφορές ανάμεσα σε δημόσια και ιδιωτικά αγαθά, τα δίκτυα πολιτικής, η ρύθμιση και η απορρύθμιση, ο κύκλος δημόσιας πολιτικής, ο κορπορατισμός, ο πλουραλισμός, ο νέο-θεσμισμός, το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ. Μετέπειτα εστιάζει στο περιεχόμενο των διαφορετικών τύπων δημόσιων πολιτικών στις οποίες εμπλέκεται με διαφοροποιημένους τρόπους το κράτος. Για παράδειγμα, αποσαφηνίζονται οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους παρεμβαίνει το κράτος στις κοινωνικές, τις οικονομικές (δημοσιονομικές, νομισματικές, βιομηχανικές, τομεακές), τις περιφερειακές-αστικές δημόσιες πολιτικές και δίνονται συγκεκριμένα και απτά παραδείγματα για κάθε μια από αυτές τις δημόσιες πολιτικές.

Ταυτόχρονα, αποτυπώνονται οι σημαντικές διαφορές που επήλθαν στις σχέσεις κράτους- οικονομίας- κοινωνίας αιώνα στα βιομηχανοποιημένα Ευρωπαϊκά κράτη και τις ΗΠΑ στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Χωρίς να γίνεται εκτεταμένη ιστορική ανάλυση, αποσαφηνίζεται ότι το κράτος ουσιαστικά άρχισε να παρεμβαίνει προκειμένου να ‘λειάνει’ τις αρνητικές συνέπειες της λειτουργίας της φιλελεύθερης οικονομίας της αγοράς, κυρίως από το 1870 και μετά. Σε αυτή την ανάλυση αποσαφηνίζονται τα χαρακτηριστικά του φαινομένου της γραφειοκρατίας όπως πρώτος την ανέλυσε ο MaxWeber. Αποσαφηνίζεται ότι η γραφειοκρατία δεν εμπεριέχει απαραίτητα τις αρνητικές συνδηλώσεις με τις οποίες έχει ταυτιστεί τα τελευταία χρόνια, αλλά αντιθέτως στα έθνη-κράτη με ανεπτυγμένες βιομηχανικές καπιταλιστικές δομές, αναπτύχθηκαν και εξελιγμένες μορφές γραφειοκρατικών παρεμβάσεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο μάθημα στα λεγόμενα ‘τριάντα χρυσά χρόνια’ του καπιταλισμού της ευημερίας, δηλαδή τα χρόνια που ακολούθησαν τον ΒΠΠ. Αυτή η περίοδος αντιπαραβάλλεται με τις εξελίξεις στον τομέα της κρατικής παρέμβασης από τη δεκαετία του 1980 και μετά, όπου αντίθετα από ότι γενικά πιστεύεται, το κράτος συνέχισε να παρεμβαίνει στη σφαίρα της οικονομίας αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Τέλος, αποτυπώνονται τα χαρακτηριστικά των κρατικών παρεμβάσεων και των δημόσιων πολιτικών στις λεγόμενες χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας αλλά και στα κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας (αναπτυξιακό κράτος).